بسته بندی چیست؟
در این بخش از آموزش صادرات به استانداردهای بسته بندی صادراتی، طراحی بسته بندی صادراتی، قوانین بسته بندی کالا در ایران و بسته بندی و حمل و نقل بر اساس دستورالعمل های استاندارد می پردازیم. بستهبندی بهعنوان یک سیستم هماهنگ توصیف میشود که هدف از آن، آمادهسازی کالا جهت حمل و نقل، توزیع، انبار کردن، فروش و مصرف است و معمولا توسط شرکت های بسته بندی صادراتی انجام می شود. در تعریف دیگری بسته بندی، هنر، علم و تکنولوژی به جهت آمادهسازی کالاها برای حمل و نقل و فروش است. از طرفی، وسیلهای جهت اطمینان از سلامت محصول در تحویل به آخرین مصرف کننده در بهترین شرایط با کمترین هزینه است. سه نوع بسته بندی برای کالاها وجود دارد که هر یک از این سطوح دارای اهداف مختلفی بوده و تفاوت هایی با یکدیگر را دارند.
انواع بسته بندی حمل و نقل
1. بسته بندی اولیه
2. بسته بندی ثانویه
3. بسته بندی برای حمل و نقل
1- بسته بندی اولیه :
کالا در این سطح در ظرف مخصوص خود بسته بندی شده و به خریدار عرضه می شود، این نوع بسته بندی از نظر مصرف کننده یک بسته بندی اولیه و برای تولید کننده یک بسته بندی نهائی محسوب می شود؛ هدف از ایجاد این بسته بندی سهولت دسترسی به محصول و نگهداری از آن، توزیع مناسب، رعایت نکات بهداشتی، شناساندن و معرفی محتوای بسته بندی ، در نظر گرفتن عوامل ظاهری، روانی و هم چنین جلوگیری از تغییرات کمی و کیفی کالا می باشد
2- بسته بندی ثانویه:
این سطح از بسته بندی بین تولید کننده و توزیع کننده در جریان بوده و برای نگهداری و یکپارچه کردن برخی از کالاها استفاده می شود.
شرایط استفاده از بسته بندی ثانویه
1. بسته بندی بایستی در مدت زمان نگهداری در انبار و محوطه گمرک، مقاوم باشد
2. نوع کالا و تعداد آن بر روی بسته بندی درج شود
3. بسته بندی متناسب با حمل و نقل شهری باشد
4. قابلیت تخلیه و بارگیری بدون نیاز به وجود تجهیزات مکانیکی را داشته باشد
3- بسته بندی برای حمل و نقل
هدف از این بسته بندی این است که مشخصات مهم کالا و صفات اصلی آن در فاصله زمانی بین انبارداری، جا به جائی و حمل و نقل، حفظ شده و ازخطرات احتمالی جلوگیری شود. طراحی بسته بندی برای حمل معمولا توسط متصدیان حمل و نقل (فورواردها) انجام می شود و ارتباطی به خریدار یا فروشنده ندارد، از این بسته بندی تنها برای جا به جائی بار استفاده می شود.
8 نوع بسته بندی برای حمل و نقل وجود دارد که در 2 گروه مضاعف و ساده دسته بندی می شوند. منظور از بسته بندی ساده همان بسته بندی معمولی و بسته بندی مضاعف ترکیب کردن بسته های ساده و کوچکتر برای دستیابی به بسته های بزرگتر می باشد که هدف از طراحی آنها، کاهش دادن هزینه حمل و نقل و افزایش سرعت عملیات حمل و نقل است.
بسته بندی رول فلزات:
برای حمل آسان ورقه های فلزی برش خورده و جلوگیری از آسیب دیدن، این صفحات را بصورت رول در آورده و با تسمه های مقاوم مهارشان می کنند. چنانچه این رول ها مشابه شکل زیر بر روی همدیگر در کشتی قرار گیرند به آنها Break Bulk گفته می شود. قبل از چیدمان رول ها بر روی هم حتما باید به نکات فنی و مهندسی توجه گردد. مثل: میزان مقاومت رول ها در برابر فشار وارده و یا نحوه چیدمان و میزان رول بر روی یکدیگر از مواردیست که باید قبل از انجام برک بالک شدن از آنها اطلاع داشت.
گاها برای بالا بردن مقاومت رول و عدم تغییر شکل رول از دایره به بیضی داخل آنها استوانه ای فولادی قرار میدهند. زیرا چنانچه رول ها دچار تغییر شکل شوند برای دستگاه های نورد و تولیدی مشکلات ثانویه ای را ایجااد خواهند کرد.
بسته بندی بیگ بگ یا جامبو بگ (Big Bag-Jambo Bag)
بیگ بگ کیسه هایی شبیه به گونی از جنس پارچه های پروپلین با حجم و مقاومت بیشتر که دارای دسته های بلند می باشند و گاها به آنها بالک بک، کیسه های فله بر و یا FIBC گفته می شود. از کیسه های بیگ بگ یا جامبوبگ در انبار کردن و یا حمل و نقل کالاهای خشک و در عین حال سیال (پودری، دانه ای، نگله و کلوخه ای کوچک) استفاده می شوند. مقاومت کیسه های بیگ بگ بین 500کیلوگرم تا 2تن می باشد. به علت جابجای آسان کیسههای بیگ بگ یا جامبوبگ و همچنین هزینه کم بسته بندی و انبارداری برای صادرات انواع محصولات معدنی، کشاورزی، غذایی، سیمان فله، پترو شیمی، شیمیایی، دارویی از این نوع کیسهها استفاده میشود.
بسته بندی کارتن:
کارتن رایج ترین نوع بسته بندی در تمامی صنایع تولیدی می باشد. به نحوی می توان گفت زندگی بدون کارتن امکان پذیر نمی باشد. همه ما با نام و خود کارتن آشنا هستیم. کارتن از لایه های کاغذ فشره که به آن مقوا گفته می شود تشکیل می شود و معمولا دارای سه لایه می باشد. لایه چین دار میانی و دو لایه مسطح کهه از دو طرف آن را محصور کرده اند. ضخامت مقواهای مورد استفاده در یک کارتن به وزن و میزان تراکم کالایی که در آن قرار میگیرد بستگی دارد. برای بسته بندی انواع کالاها با کارتن به این موارد توجه فرمایید:
- جنس کارتن یا گرماژ مقوا
-علامتگذاری بر روی کارتن
-برچسب زنی بر روی کارتن
بسته بندی پلی بگ چیست؟ (Polybag):
بسته بندی پلی بگ کیسه های چند لایه ای می باشند که برای محافظت از کالاهای جاذب رطوبت مثل: انواع مواد غذایی انسانی و دامی، قیر، گچ، سیمان و ... بکار می رود.
بسته بندی های پلی بگ از دو یا چند لایه پلاستیک، آلومنیومی، فویل و .... تشکیل می شود و تعداد لایه های این نوع بسته بندی به میزان حساسیت کالا در برابر رطوبت و حتی نور مستقیم بستگی دارد. این نوع بسته بندی فقط برای حمل و نقل و یا صادرات بکار نمی رود بلکه در مصارف داخلی نیز بعضی از مواد و محصولات ملزم به استفاده از این نوع بسته بندی هستند.
بسته بندی کارتن پالت (Pallet Carton):
این نوع از بسته بندی، کارتنی هست که در زیر آن پایه هایی شبیه به پالت تعبیه شده است. طراحی این نوع بسته بندی برای سهولت در جابجایی بعضی از محموله ها توسط لیفتراک در انبار و یا کانتینر صورت گرفته است.از این نوع کارتن برای محصولاتی که بسته بندی ندارند و یا چیدمان چندین کارتن کوچک در کنار و روی هم استفاده می شود. در زمان قرار دادن محصول یا محصولات خود در این نوع بسته بندی حتما از میزان مقاومت کارتن در برابر وزن محصول آگاه باشید. زیرا چنانچه وزن کالای داخل کارتن بیشتر از آستانه تحمل کارتن باشد در زمان قرارگیری در چنگال لیفتراک پاره و محموله دچار آسیب می شود.
بسته بندی جعبه چوبی (Wooden Box):
باکس ها یا جعبه های چوبی در اندازه و سایزهای مختلف طراحی و ساخته می شوند. این نوع بسته بندی بعلت استحکام بالای چوب در برابر فشار حاصل از وزن کالا، معمولا برای کالاهای سنگین مثل انواع موتور سیکلت، قطعات یدکی بزرگ، قایق و ... استفاده می شوند.
حتی گاها بعلت بالا بودن حساسیت بعضی از کالاها و محموله ها مثل انواع کریستال، بلور، سازهای موسیقی، مجسمه و ... از این سبک بسته بندی استفاده می شود.
بسته بندی بشکه (Barrel):
از این نوع بسته بندی جهت حمل انواع مایعات و مواد روان و لغزان مانند مشتقات نفتی و یا موارد مشابه استفاده می شود. بشکه ها معمولا به شکل استوانه و یا خمره و از جنس های پلاستیک، چوب و انواع فلزات همانند آهن، آلومنیوم، استیل و گالوانیزه ساخته می شوند. محتویات بشکه ها با متریال بشکه ها رابطه مستقیم دارند. قبل از استفاده از بشکه حتما با کارشناس مربوطه که به آنالیز سیال اشراف دارد مشورت نمایید. زیرا بعضی از مایعات بعلت داشتن مواد اسید باعث تخریب بشکه و ایجاد خسارت به کالاهای جانبی می شوند.
گاها شیارهایی روی بشکه ها دیده می شود. این شیار ها جهت حفاظت بشکه ها در زمان حمل و نقل می باشد.
بسته بندی شرینک پلاستیکی ( Plastic Storage Drums):
شرینک پلاستیکی در واقع نوعی مکمل بسته بندی محسوب می شود ولی از آنجایی که تاثیر بسزایی در ایمنی و سهولت حمل و نقل دارد ما آن را بعنوان نوعی بسته بندی در نظر میگیریم. شرینک پلاستیکی در ایجاد یکپارچگی در بسته بندی و جلوگیری از تکان های شدید ایجاد شده در اثر جابجایی های فیزیکی بخصوص در کانتینر و دریا استفاده می شود.
نگله چیست؟
نگله در واقع به کالاهای خیلی بزرگ مثل ماشین آلات، تجهیزات، پمپ ها و ... که قابلیت بسته بندی ندارند اطلاق می شود این محموله ها در حین حمل حتی لفافی هم جهت پوشش ندارند.
بسته بندی عدل:
نوعی بسته بندی برای منسوجات، پنبه، قماش و قالی می باشد. هر عدل فرش حدود 150 کیلوگرم وزن دارد. عدل خامه فرش حدود 75کیلوگرم و یک عدل ابریشم میانگین بین 20 تا 70 کیلوگرم وزن دارد.
بسته بندی اولیه کالا (بسته بندی صادراتی):
بسته بندی اولیه نوعی جلد و معرف کالا محسوب می شود و می توان گفت هر چه کیفیت، جذابییت و کاربری آن برای خریدار جذابتر باشد منجر به فروش بیشتر آن کالا می شود. بعنوان یک صادر کننده محصول که وظیفه بسته بندی محصول را دارید باید قبل از تصمیم به صادرات در مراحل تحقیق بخش را به بررسی و آنالیز بسته بندی و رفتار مشتری در آن منطقه جغرافیایی نسبت به بسته بندی ها اختصاص دهید. باید بدانیم وظیفه بسته بندی فقط حفظ و نگهداری کالا در حین حمل و نقل نیست بلکه بسته بندی یکی از آیتم های مهم در بازاریابی و فروش کالا می باشد.
نکات مهم یک بسته بندی خوب صادراتی:
- گیرایی و جلب توجه مخاطب:
شکل ظاهری و گرافیک بسته بندی باید بنحوی باشد که خود را از بین انبوهی از محصولات درون قفسه ها به مشتری نشان دهد و مشتری را راغب به خرید خود کند. در این بخش از تیم های طراحی و گرافیک حرفه ای استفاده نمایید. به نحوی می توان گفت قلب تپنده شما بر روی قفسه های فروشگاه های زنجیره ای کشورهای دیگر ابتدا ظاهر بسته بندی و سپس ماهیت و کیفیت کالای شما می باشد. تجربه ثابت کرده است، مشتریان بسته بندی های جذاب و زیبا را سالها در منازل و یا محل کار خود نگه داری کرده و گاها از آن ها استفاده های دیگر می کنند.
- معرفی کالا:
یک بسته بندی خوب باید حتی از فاصله نه چندان نزدیک بیانگر ماهیت کالای درون خود باشد. این بخش مربوط به سلیقه و ذوق طراح می باشد. حتما نباید مشتری با نزدیک شدن و خواندن مشخصات محصول متوجه محتویات آن شود این نوعی ضعف محسوب می شود.
-ارائه اطلاعات مناسب و مختصر بر روی بسته بندی:
مشتری بعد از این که برای اولین بار کالایی را انتخاب می کند دنبال مزیت رقابتی کالا و ارزش افزوده های آن کالا نسبت به موارد مشابه می باشد. سعی کنید در بخشی از کالا بصورت پشت سر هم از بالا به پایین و از راست به چپ (برای فارسی زبانان) و از بالا به پایین و از چپ به راست (برای انگلیسی زبانان) این مسائل را درج نمایید.
- سهولت در حمل:
بسته بندی محصول را طوری طراحی کنید که مشتری بعد از خرید آن به سهولت بتواند آن را تا منزل یا محل کار خود حمل کند و از همراه داشتن محصول حس خوبی داشته باشد. گاها طراحی یک بسته بندی آنقدر بی فکر صورت می گیرد که مشکل در حین حمل تا رسیدن به مقصد از خرید مجدد آن محصول و حتی محصولات دیگر آن برند منصرف می شود.
-سهولت در استفاده و کاربری:
برای همه ما بارها اتفاق افتاده که نمی توانستیم درب یک قوطی رب یا کمپوت را به سادگی باز کنیم یا حتی باز کردن درب یه خامه کوچک باعث عصبی شدن ما میشد. این ها نقاط ضعف یک بسته بندی در حین استفاده می باشد. یک بسته بندی مناسب باید به راحتی مشتری را هدایت کند تا بتواند بدون آسیب فیزیکی به خود و محصول، بسته بندی را باز کرده و محصول را از آن خارج کند. امروز تمامی بسته بندی ها علاوه بر رقابت در ظاهر در آسان باز شدن هم با یکدیگر در رقابت هستند.
-سهولت نگهداری:
اگر کالای درون بسته بندی در یک بار مصرف تمام نمیشود و گاها مشتری در زمان های مختلف و بر حسب نیاز از آن استفاده می کند باید ترتیبی اتخاذ شود که بسته بندی بتواند از کیفیت و ماهیت کالا در بلند مدت مراقبت و محافظت کند.
-بهداشت بسته بندی:
بسته بندی باید بیانگر سلامت و تمیز بودن کالا باشد. منظور تنها داشتن مجوزهای بهداشتی نیست. یعنی علاوه بر این مجوزها بسته بندی حامی سلامت بهداشتی کالا هم باید باشد.
-حفاظت فیزیکی کالا:
بسته بندی باید از کالا در برابر فشار و تکان های حاصله مراقبت کند. پس جنس بسته بندی شما در این مقوله کارآیی پیدا می کند. مثال: کالای صادراتی شما نوعی لامپ می باشد. مسئول بسته بندی باید در انتخاب نوع بسته بندی و جنس آن دقت نماید. کوچکترین احمال در انتخاب نوع بسته بندی تضرر نهایی شما را در پیش خواهد داشت.
-مسابقه طراحی بسته بندی محصوالت غذایی بارویکرد صادرات
-بسته بندی محصولات صادراتی روسیه
-نمونه بسته بندی های صادراتی ایران بخش یک
-نمونه بسته بندی های صادراتی ایران بخش دو
-نمونه بسته بندی صادراتی مواد غذایی ایرانی
-نمونه بسته بندی صادراتی ایرانی مواد غذایی
-نمونه بسته بندی صادراتی صنایع غذایی
-نمونه بسته بندی صادراتی صنایع لبنی و خوراکی
-نمونه بسته بندی صادراتی چای و قهوه
-نمونه بسته بندی صادراتی زعفران و ماکارانی
-نمونه بسته بندی صادراتی ماکارانی
مطالب مشابه:
------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------
ویدئوهای بیشتر ببینید. 09031142938
محصول مشابه با این مطلب:
مهرداد 26 دی 1400 - 11:21
سلام. تشکر میکنم بابت تعریفهای دقیق و جامعی که از این اصطلاحات گذاشتهاید. من هیچ جای دیگه، تعریف درستی از نگله و عدل ندیدم. دم شما گرم.
سلام گرافیک 1 خرداد 1402 - 14:51
عالی بود، توضیحات کامل و جامع بود، ممنون از زحمتی که میکشید.