اصول حاکم بر قراردادهای بیمه حمل و نقل بین المللی
اصول خاصی بر عقود بیمه حاکم میباشد که در زیر به بررسی اجمالی آنها میپردازیم. درواقع این اصول بر قرارداد بیمه حملونقل نیز حاکم بوده و ذکر این اصول میتواند جوابگوی سوالات متعددی از سوی تجار باشد. این اصول عبارتاند از:
• اصل (حد اعلای) حسن نیت :
تمام قراردادها و روابط باید مبتنی بر حسن نیت باشد ولی در بیمه، حسن نیت از عوامل اساسی تنظیم رابطه بین تعهدات طرفین است. برای طرف بیمهگر این امکان وجود ندارد که قبل از صدور بیمهنامه و قبول تعهد جبران خسارت احتمالی هر یک از اموالی را که برای بیمه کردن به او عرضه میشود از نزدیک ملاحظه و کیفیت خطر آن را ارزیابی کند.
• اصل غرامت یا اصل زیان:
بیمه قراردادی است که موضوع آن جبران خسارت وارده به اموال و دارایی بیمهگذار است. به موجب اصل غرامت، بیمه نباید هرگز بهصورت منبع استفاده برای بیمهگذار درآید. بیمهگر متعهد به جبران خسارت و رفع بیتعادلی است که در پی حادثه مورد بیمه در وضع مالی بیمهگذار پدیدار میشود؛ بنابراین، جبران خسارت نباید بیمهگذار را در وضعی مساعدتر از قبل از وقوع حادثه قرار دهد.
• اصل نفع بیمهپذیر :
در بیمههای غرامتی براساس نفع بیمه پذیر، فرض بر این است که فرد بیمهشده یا استفاده کننده علاقهمند و ذینفع است که خطر بیمهشده بروز نکند. درواقع علاقه و نفع بیمهگذار در عدم وقوع حادثه موضوع تعهد بیمهگر است. بیمهگذار برای اثبات خسارت خود باید ثابت کند که با از بین رفتن اموال یا کالای مورد بیمه دچار خسارت و زیان شده و برای اثبات این امر بیمهگذار باید در خصوص مورد بیمه نفع بیمهپذیر داشته باشد. میتوان شرایطی را تصور کرد که شخصی اموال شخص دیگری را بیمه کند و در صورت خسارت دیدن این اموال از بیمهگر خسارت دریافت نماید. برای جلوگیری از این احتمال، یکی از اصول بیمه این است که شخص بیمهگذار باید کسی باشد که در صورت ورود خسارت، از این اتفاق دچار زیان مالی شود.
• اصل جانشینی :
در بسیاری از موارد، خسارت وارده بر اثر غفلت، کوتاهی و قصور اشخاص به وجود میآید. معمولاً بیمهگذاران تمایل ندارند که از دریافت خسارت خود از بیمهگر صرف نظر و به مسئول حادثه رجوع کنند. بدین لحاظ، در قراردادهای بیمه بین طرفین توافق میشود که در چنین مواردی بیمهگر خسارت وارده را بپردازد و از حق بیمهگذار نسبت به رجوع به مسئول خسارت استفاده کند؛ بنابراین، با پرداخت خسارت "حق رجوع " به بیمهگر منتقل میشود (از طریق وکالتنامه) و بیمهگر میتواند اقدامهای قضایی لازم را به عمل آورد. باید به این نکته توجه شود که اگر بیمهگذار قبل از دریافت خسارت از بیمهگر خسارت را از مقصر حادثه دریافت کند بیمهگر از پرداخت خسارت مبراست.
• اصل تعدد بیمه :
تعدد بیمه عبارت است از اینکه برای بیمه یک شیء چند قرارداد بیمه وجود داشته باشد. تعدد بیمه لزوماً موجب بطلان قراردادهای بیمه نیست. ممکن است همه قراردادها معتبر باشند. درصورتیکه سه شرط زیر وجود داشته باشد، تعدد بیمه میتواند برخلاف اصل غرامت باشد:
1. اینکه جمع مبالغ بیمهشده از ارزش واقعی شیء بیمهشده تجاوز کند.
2. اینکه منتفع از همه بیمهنامهها یک شخص باشد.
3. خطرهای بیمهشده در همه بیمهنامهها یکسان باشد.
• اصل داوری :
هر گونه اختلاف بین بیمهگر و بیمهگذار، بهویژه ازنظر فنی، ترجیحاً در مرحله نخست از طریق توافق و سازش حلوفصل میگردد. طرفین قرارداد بهویژه بیمهگر، علاقهای به طرح دعوا در دادگاه ندارند؛ زیرا اولاً مراحل رسیدگی طولانی است و ثانیاً ممکن است به اعتبار حرفهای و حسن شهرت شرکت بیمه لطمه وارد شود. اگر اختلاف و عدم توافق طرفین در شمول یا عدم شمول قرارداد یا میزان خسارت از طریق سازش امکانپذیر نباشد موضوع به داوری ارجاع میگردد. مزیت داوری در این است که اولاً به دور از تشریفات دست و پاگیر اداری و کمهزینه است و ثانیاً داوران اغلب از میان افراد صاحب نظر فنی و مدیران بازنشسته یا شاغل متخصص در امر بیمه و موضوع مورد اختلاف طرفین انتخاب میشوند.
• اصل علت نزدیک :
بیمهگذار در اندیشه دریافت خسارت از بیمهگر است، بنابراین باید نشان دهد که بین وقوع حادثه و خسارت وارد شده رابطه علت و معلولی نزدیک و مستقیم وجود دارد. علت نزدیک خسارت وارده باید حادثه بیمهشده باشد تا بیمهگر آن را بپردازد؛ یعنی خسارت در نتیجه وقوع حادثه بیمهشده وارد آمده باشد. خسارت وارده ممکن است ناشی از مجموعه علتهای بههمپیوسته باشد که هر یک در پی دیگری و از نتیجه آن ناشی شود. امکان دارد این پیوستگی را علتی مستقل و بیارتباط با دلایل پیشگفته، از هم بگسلد.
اصل اتکایی :
از اصول اولیه بیمه در کلیه رشتهها این است که ریسک بیمهشده تا جایی که ممکن است در سطح وسیعی پخش شود. بیمه اتکایی راه حل این اصل است. بیمه اتکایی نظامی است که بیمهگر صادرکننده بیمهنامه را قادر میسازد که با توجه به سرمایه و ذخایر خود بخشی از ریسکهای صادره را بهحساب خود نگه دارد و مازاد بر توان خود را بین بیمهگران اتکایی مختلف تقسیم کند. به بیان دیگر، بیمه اتکایی را میتوان توزیع جهانی ریسک نامید. بیمه اتکایی موجب میشود که بیمهگر صادرکننده بیمهنامه ظرفیت خود را به مبلغ خاصی که توانایی او اجازه میدهد محدود نکند، بلکه ریسکهای بزرگ با سرمایههای بالا را بهراحتی قبول و مازاد را بیمه اتکایی کند. در نظام بیمه اتکایی شرکتی که بخشی از صادرههای خود را به بیمهگر اتکایی واگذار میکند "شرکت واگذارنده " نامیده میشود. قرارداد اتکایی که بیمهگر واگذارنده با بیمهگر اتکایی منعقد میکند قرارداد مستقلی است که هیچ ارتباطی با قرارداد بیمه بین بیمهگر واگذارنده با بیمهگذار ندارد.
بیمه باربری چیست؟ انواع بیمه باربری هزینه های بیمه باربری
دیدگاه ها